Waarom alcohol eigenlijk best een klootzak is (maar zo charmant lijkt)

We kennen het allemaal: een glaasje wijn bij het eten, een biertje op een feestje, een cocktail in de zon. Het begint als een gezellig sfeermakertje… maar eindigt soms als die ene irritante gast op een feestje: luid, ongemakkelijk en de volgende dag wil je 'm absoluut niet meer zien. Tijd om even nuchter te kijken naar wat alcohol echt met je lichaam (en brein!) doet.

Wat is alcohol eigenlijk?

(En waarom doet het alsof het je vriend is?)

Alcohol – oftewel ethanol – is een heldere vloeistof die ontstaat als je suikers fermenteert. Denk: fruit, granen, honing… lekker natuurlijk allemaal. Maar zodra je het binnenkrijgt, verandert het in een neuroactieve stof die je hersenen een beetje verdwaasd maakt. Je denkt misschien dat je grappiger wordt, maar in werkelijkheid begin je alleen maar te schreeuwen over je ex of om 2 uur 's nachts kipnuggets te eisen.

Alcohol werkt als een rem op je hersenen: het vertraagt je reacties, je geheugen, je oordeel… en ja, dat verklaart ook waarom je ooit met die foute date eindigde.

Acetaldehyde: de échte slechterik in het verhaal

Je lichaam is slim – het probeert alcohol snel af te breken. Dat doet het door alcohol om te zetten in een stof genaamd acetaldehyde. Klinkt als een chique parfum, maar geloof me: dit is pure horror in molecuulvorm.

• Acetaldehyde is giftig, irriteert je organen en beschadigt je DNA.

• Je lichaam moet het razendsnel opruimen, anders voel je je de volgende ochtend alsof je door een vrachtwagen bent overreden.

• Het is zelfs kankerverwekkend. Jep. WHO-classificatie "Group 1": oftewel, net zo gezellig als asbest en tabak.

Het is eigenlijk alsof je een feestganger uitnodigt (alcohol), maar die komt met zijn nare neef (acetaldehyde), sloopt je bank en plast in je planten.

Alcohol en je darmen: wat er gebeurt als je ‘gut feeling’ letterlijk kapotgaat

Je darmen en je hersenen zijn dikke maatjes. Ze praten de hele dag met elkaar via de zogenaamde gut–brain axis. Maar alcohol komt binnen en zegt: “Hey jongens, laten we alles kapotmaken!”

Wat gebeurt er dan?

• Je darmflora raakt uit balans. De goede bacteriën worden weggejaagd, de slechte komen feesten.

• Je darmwand wordt lekker ‘lek’ (leaky gut), dus bacteriële troep lekt je bloedbaan in – yay, ontstekingen!

• Je hersenen krijgen dat signaal en denken: “PANIEK!” → gevolg: angst, depressie, cravings en soms het gevoel dat je een dag lang in een mentale mist zit.

Dus ja… alcohol maakt letterlijk je binnenwereld stuk. En nee, kombucha gaat dat niet meer oplossen.

Slaap & alcohol: dromen met een bijsmaak

Ah, dat gevoel: je drinkt één wijntje en voelt je lekker rozig. Je denkt: “Ik slaap straks als een roos.” Spoiler: je slaapt als een roos die om de 20 minuten wordt opgegraven.

Wat alcohol met je slaap doet:

• 📉 Het onderdrukt je REM-slaap (de fase waarin je droomt, leert en mentaal herstelt).

• 💤 Het verstoort je slaapcyclus – je valt misschien sneller in slaap, maar je wordt ook sneller wakker (en vaker).

• 🧠 Je mist de diepe herstellende fases, wat leidt tot slechte concentratie, prikkelbaarheid en een ochtendhoofd als een baksteen.

• 😬 En ja – zelfs één drankje is al genoeg om je slaapkwaliteit met meer dan 20% te verlagen.

Zoals Andrew Huberman het uitlegt: alcohol zorgt ervoor dat je hersenen ‘s nachts niet in onderhoud kunnen. Dus je wordt wakker alsof je lichaam de hele nacht op een festival is geweest… maar dan zonder de leuke herinneringen.

En dan je brein...

Alsof je darmen en slaap al niet genoeg te verduren krijgen, besluit alcohol ook om je hersenen een subtiele renovatie te geven – met een sloophamer:

• Minder aanmaak van nieuwe hersencellen

• Krimp in belangrijke delen zoals de hippocampus (je geheugen)

• Minder controle, meer impulsiviteit (denk: 3 flessen wijn bestellen op vakantie via je telefoon – been there, done that)

Langdurig drinken zorgt dus niet alleen voor lichamelijke ellende, maar ook voor brain fog, geheugenverlies en emotionele instabiliteit. Oftewel: je wordt niet alleen dronken, je wordt ook dommer – maar dan geleidelijk.

Wat zegt Andrew Huberman (de hersenwetenschapper met de zwoele stem)?

In zijn razend populaire aflevering “What Alcohol Does to Your Body, Brain & Health” legt neurobioloog Andrew Huberman haarscherp uit waarom alcohol funest is voor bijna alles in je lijf:

• Je slaapt slechter (zelfs als je knock-out gaat)

• Je microbioom raakt in de war

• Je stresssysteem (HPA-as) draait overuren

• Je hormonen (zoals dopamine) raken totaal ontregeld

Met andere woorden: dat glaasje wijn om ‘lekker te ontspannen’ maakt je op termijn alleen maar meer gestrest, onrustiger en chagrijniger. Oeps.

🎧 Luister hier naar de aflevering van Huberman Lab

Bekende mensen die de kurk voorgoed op de fles deden

Als je denkt: “Maar iedereen drinkt toch?”, think again. Een heleboel bekende mensen zijn juist gestopt – en ze zijn er een stuk gelukkiger (en succesvoller) door geworden.

• Eminem – Nuchter sinds 2008. Heeft z’n verslaving omgezet in muziek én motivatie.

• Bradley Cooper – Stopte op 29-jarige leeftijd omdat hij zichzelf zag ontsporen.

• Tom Holland – De Spider-Man-acteur liet alcohol staan nadat hij merkte hoe moeilijk het was om zelfs maar een maand zonder te doen. Nu voelt hij zich helderder en gezonder dan ooit.

• Elton John – Al 35 jaar nuchter. Rockt harder zonder alcohol dan ooit tevoren.

• Alice Cooper – Van whiskey naar whiskyglas met appelsap. Hij rockt al decennia lang nuchter.

• Jessica Simpson – Vierde haar nuchterheid als een overwinning op helderheid en moederliefde.

• Joe Rogan – Ja, zelfs de koning van controverses vond het tijd om de drank te laten staan.

Het punt: stoppen met alcohol is niet suf. Het is een soort superpower. Je wordt er helderder van, fitter, en je hoeft nooit meer gênante excuses te maken voor je gedrag op een feestje.

Conclusie: een brein zonder kater is gewoon slimmer

Tuurlijk, alcohol heeft z’n charme. Maar als je écht kijkt naar de wetenschap, dan is het een gladde verleider die stiekem je gezondheid sloopt. Van darmen tot hersenen, van stresshormonen tot je nachtrust – het hele systeem krijgt klappen.

En het goede nieuws? Je hoeft niet te wachten tot Dry January om er iets aan te doen. Elke dag zonder alcohol is een dag waarop je je lichaam en brein een cadeau geeft.

Dus: proost… met een bruiswatertje. 🍸✨

🧠 [Wil je weten hoe je brein herstelt na stoppen? Vraag gerust om deel 2 van dit blog!]